رژيم‌هاي بدنسازي ، مفيد يا مضر ؟

« 15 عدد تخم‌مرغ نيمرو يا آب‌پز، 5 عدد سفيده تخم‌مرغ، 4 ليوان شير، 5 عدد موز، 250 تا 400 گرم گوشت قرمز، مکمل‌هاي پروتئيني و اسيد آمينه.» اين رژيم غذايي روزانه‌اي است که در برخي باشگاه‌هاي بدنسازي و پرورش اندام به ورزشکاران جواني که بيشتر آنها زير 20 سال سن دارند، توصيه مي‌شود. نوجواناني که علاقه وافري به داشتن هيکلي مانند آرنولد دارند و عکس‌هايي از فيگورهاي جي‌کاتلد و کلمن را به در و ديوار اتاق خود مي‌چسبانند، بدون اين که اين رژيم‌ها را بررسي کرده و يا با يک متخصص تغذيه مشورت کنند، از فرداي روزي که در باشگاه ثبت‌نام کرده‌اند، بيشتر پول توجيبي خود را صرف خريد مکمل‌هاي غذايي کرده و استفاده از اين رژيم را براي پرحجم کردن عضلات خود آغاز مي‌کنند. اينکه آيا واقعا پيروي از رژيمي با اين مقدار پروتئين و کالري توصيه شده به جوانان از روي اصول تغذيه و ورزش بوده يا نه، سوالي است که در اين مقاله به آن پرداخته‌ايم.

نيازمند نظارتيم
 

فرامرز خودنگاه، داور درجه يک بين‌المللي پرورش اندام که سال‌ها در اين رشته ورزشي فعاليت داشته، معتقد است: «استفاده از رژيم‌هاي غذايي اين چنيني که در مدت کوتاهي وزن فرد را بالا مي‌برد، مي‌تواند ضربات جبران‌ناپذيري به پيکره ورزشکار جوان بزند و چه بسا وي را دچار بيماري‌هاي سختي همچون ناراحتي‌هاي قلبي، چاقي، اضافه وزن، چربي دور شکم و ديابت کند.» وي ادامه داد: «نوجوان 17، 18 ساله نيازي به اين همه کالري مازاد ندارد و اگر نتواند اين کالري‌ها را با انجام تمرينات سنگين بسوزاند، نه تنها اندام زيبايي پيدا نخواهد کرد بلکه بايد منتظر افزايش روز به روز چربي‌هاي اضافي‌اش باشد.»
خودنگاه در خصوص مربياني که چنين رژيم‌هايي را به ورزشکار پيشنهاد مي‌کنند، گفت: «بيشتر اين اشخاص که خود را مربي معرفي مي‌کنند هيچ کارت يا حکمي از سوي فدراسيون دريافت نکرده‌اند و عمل کردن به توصيه آنها مي‌تواند مشکلات بسياري را براي ورزشکاران به خصوص در رده‌هاي سني پايين‌تر به وجود آورد.» داور درجه يک بين‌المللي پرورش اندام افزود: «جوانان بايد پيش از ورود به باشگاه، مورد آزمايش‌هاي پزشکي قرار گرفته، قند، کلسترول خون و ميزان بافت چربي آنها سنجيده شود، در غير اين صورت معلوم نيست چه بيماري انتظار آنها را مي‌کشد.» خودنگاه در خاتمه تصريح کرد: «استفاده از مکمل‌هاي غذايي که به وسيله اشخاص سودجو به باشگاه‌ها راه پيدا کرده به هيچ عنوان توصيه نمي‌شود چرا که بيشتر اين مکمل‌ها بدون نظارت و گرفتن مجوز در اختيار ورزشکار قرار مي‌گيرد و گاهي به مواد نيروزا و هورمون‌هاي متعدد آلوده است.»

مواظب باشيد
 

دکتر کاوه ‌خبيري، متخصص فيزيولوژي ورزش نيز در اين رابطه معتقد است: «دريافت پروتئين اضافي به وسيله رژيم‌هاي غذايي غلط يا مکمل‌هاي غذايي مي‌تواند ارگان‌هاي بدني همچون کليه و کبد را از کار بيندازد و بر عملکرد قلب و عروق و همچنين سيستم عصبي بدن تاثيرگذار باشد.» وي اضافه کرد: «دفع پروتئين اضافي به وسيله بدن، اوره و کربن خون را افزايش داده و کانون‌هاي سرطاني در مغز ايجاد مي‌کند، بايد رژيم‌هاي پرکالري و پرپروتئين ورزشکاران آماتوري که براي زيبايي اندام خود به هر ترفندي متوسل مي‌شوند، به خوبي از سوي متخصص تغذيه بررسي ‌شود چرا که در غير اين صورت نظام عملکرد سيستم‌هاي متعدد بدني تحت تاثير قرار خواهد گرفت.» مشاور تغذيه تيم‌هاي ملي وزنه‌برداري ادامه داد: «متاسفانه آثار سوءتغذيه‌هاي اين چنيني و يا استفاده بيش از حد از مکمل‌هاي غذايي چهار تا پنج سال رخ مي‌دهد و بدون اينکه ورزشکار متوجه شود چه ضربه‌هايي به سلامتش وارد مي‌شود، گرفتار بيماري‌هاي صعب‌العلاجي خواهد شد.» وي درخصوص استفاده از مکمل‌هاي غذايي توسط ورزشکاران اين رشته تصريح کرد: «تصور کنيد يک ورزشکار با استفاده از مکمل غذايي پروتئينيX در يک ماه يک کيلوگرم به وزن خود اضافه کند و ماه بعد از مکمل مشابهي با عنوان y استفاده کرده و در يک ماه سه کيلو افزايش وزن داشته باشد. مطمئن باشيد اگر آگاهي نداشته باشد، از اين پس به استفاده از مکمل دومي روي مي‌آورد در حالي که ممکن است اين مکمل به مواد نيروزا، استروئيدها و دارودرماني شيميايي آلوده باشد.» مسوول کميته نوجوانان و جوانان ايروبيک ايران ادامه داد: «بعضي افراد سودجو که بيشتر به فکر جيب خود هستند تا سلامت ورزشکاران جوان، از ناآگاهي اين افراد سوءاستفاده کرده و با باز کردن پلمپ‌هاي مکمل‌هاي غذايي و يا ارايه بسته‌بندي تقلبي موادي را به باشگاه‌ها ارايه مي‌دهند که دوپينگ محسوب شده و آينده ورزشکار را به مخاطره مي‌اندازد.»
دکتر خيبري درباره چگونگي پيشگيري از وقوع اين مشکلات گفت: «با نظارت صحيح وزارت بهداشت و فدراسيون‌هاي ورزشي مي‌توان از بروز چنين مشکلاتي جلوگيري کرد. به نظر من، اگر کميته‌اي با حضور نماينده فدراسيون، ستاد مبارزه با دوپينگ، وزارت بهداشت و حتي قوه قضاييه تشکيل شود تا به فعاليت باشگاه‌ها رسيدگي کرده و در صورت تخلف حکم تعطيلي براي آنها صادر شود کمتر با چنين مسايلي رو به رو خواهيم بود.» اما مسوولان فدراسيون پرورش اندام و بدنسازي ايران نيز در اين خصوص دست روي دست نينداخته و به فکر يافتن راهکاري براي حذف اين تخلفات هستند.

به باشگاه مجاز مراجعه کنيد
 

ناصر پورعلي فرد، رييس فدراسيون پرورش اندام و پاورليفتينگ گفت: «ورزشکاران بايد به باشگاه‌هايي مراجعه کنند که از سوي اداره کل تربيت‌بدني استان طبق کميسيون ماده 5 بعد از بررسي مجوز پروانه دريافت کرده است.» وي ادامه داد: «به منظور پيشگيري از بروز تخلفات در صورتي که باشگاهي مجوز دريافت نکرده باشد، بي‌ترديد طي مکاتبه با مسوولان محترم اداره اماکن خواستار پلمپ شدن در اين باشگاه خواهيم شد.» وي افزود: «بازرس فدراسيون نيز به صورت سرزده و نامحسوس به باشگاه‌هاي داراي مجوز سرک مي‌کشد تا در صورت رويت تخلف مراتب را به مسوولان اين رشته اعلام کند. اکثر مربياني که رژيم‌هاي غذايي نامناسب به ورزشکاران توصيه مي‌کنند حکم يا کارت مربيگري ندارند، از اين رو از تمامي دوستداران اين رشته خواستاريم در انتخاب مربيان خود وسواس به خرج دهند.» پورعلي‌فرد تصريح کرد: «رژيم‌هاي غذايي بايد با توجه به سن، جنسيت، زمان رشد، بيماري‌ها و مواردي از اين قبيل برنامه‌ريزي شود و بي‌ترديد در صورت رعايت نکردن اين فاکتورها، سلامت به خطر مي‌افتد. از آنجايي که فدراسيون پرورش اندام به ورزشکاران اين رشته به چشم امانت نگاه مي‌کند، سخت‌گيري‌هاي بسياري را براي مصرف‌کنندگان و متوليان مکمل‌هاي آلوده در نظر گرفته و در صورت مشاهده تخلف، گاهي کارت مربيگري افراد سودجو را مادام‌العمر باطل خواهد کرد.» پورعلي‌فرد در خاتمه گفت: «فدراسيون بدنسازي و پرورش اندام کشور کتابي را با عنوان دوپينگ چيست و مکمل‌هاي غذايي کدام‌اند به چاپ رسانده تا ورزشکاران اين رشته با مطالعه آن، آگاهي خود را افزايش دهند.
منبع: www.salamat.com
/ن